воскресенье, 23 апреля 2017 г.

მხატვრული ტექსტის როლი უცხო ენის გაკვეთილზე

   
           როგორც ცნობილია, რუსული ენის სახელმძღვანელოები განიცდის მხატვრული ტექსტების ნაკლებობას. უცხო ენის გაკვეთილზე მოსწავლეებმა უნდა აითვისონ როგორც ლექსიკური მარაგი და გრამატიკული მასალა, ასევე უნდა შეძლონ უცხო კულტურული ინფორმაციების სიტუაციაში გამოყენება. ვფიქრობ, რომ მხატვრული ტექსტები გვთავაზობენ უცხო კულტურასთან მისასვლელს, გვეხმარებიან  ინტერკულტურული კომუნიკაციის დამყარებაში. ამიტომ მხატვრული ტექსტით მუშაობა რუსული ენის გაკვეთილზე მეტად მნიშვნელოვანია.
      მხატვრული ტექსტების კითხვის დროს მოსწავლე კონტაქტს ამყარებს ნაწარმოების გმირებთან, მიყვება მოქმედების მსვლელობას, სურს რაღაც გაიგოს. მყარდება კომუნიკაცია მკითხველსა და ნაწარმოებ შორის. ჩენი აზრით ეფექტური უცხო ენის გაკვეთილი ტექსტის გარეშე ვერ შედგება. ტექსტებში ენობრივი და ინტერკულტურული კომუნიკაცია მიმდინარეობს, ამიტომ უცხო ენის სწავლება ტექსტებზე უნდა იყოს ორიენტირებული. გაკვეთილზე ტექსტი უნდა დამუშავდეს როგორც შინაარსობრივად, ასევე ენობრივად. მოსწავლეებს ეტაპობრივად უნდა განუვითაროთ ტექსტის კითხვის, ანალიზისა და ინტერპრეტაციის, უცხოურ ენაზე მსჯელობის, არგუმენტირებული და კრეატიული წერის უნარები, გამოვუმუშავოთ წაკითხული ინფორმაციის გამოყენების უნარი.
    მხატვრული ტექსტები შეიძლება უცხო ქვეყნის კულტურის მნიშვნელოვანი ინფორმაციების გადაცემის საშუალებად გამოვიყენოთ.ვფიქრობ, რომ  მხატვრული ტექსტები გამოდგება იმისათვის, უცხოელ მკითხველთან, უცხო ქვეყნის კულტურა ახლოს მივიტანოთ. ის უღვივებს ინტერესს იმ ქვეყნის მიმართ, რომლის ენასაც მოსწავლე სწავლობს.

                                                    Новый год 
Задание № 1. Прочитайте текст.
      «С Новым годом! С Новым счастьем!» Раньше всех эти слова говорят жители Камчатки и Дальнего Востока. И только через девять часов поздравляют друг друга с праздником москвичи. В Сибири в это время суровые морозы, а в южных районах страны тѐплый дождь падает на вечнозелѐные растения. Но одинаково тепло, уютно и празднично во всех домах. Новогодний праздник празднует вся страна, каждая семья, каждый ребѐнок или взрослый. Это самый любимый, самый оптимистический праздник, праздник надежд. Дети ждут Деда Мороза, главного героя праздника, подарков, зимних каникул, а взрослые – новой мирной и радостной жизни в новом году.
      К Новому году все готовятся заранее. В праздничные дни город необычен. В витринах магазинов, на площадях и в парках стоят нарядные ѐлки. На улицах много людей. Они спешат закончить дела старого года, приготовиться к празднику – купить подарки детям, родным, друзьям. Но самое главное – купить красивую новогоднюю ѐлку. Каждый хочет встречать Новый год около ѐлки, поэтому самые многолюдные места в городе – это ѐлочные базары. Опытные люди знают, что хорошую ѐлку нужно купить заранее. Конечно, можно купить и искусственную ѐлку. Но можно ли еѐ сравнить с настоящим деревом! Каждый день дети задают один и тот же вопрос: «Когда мы будем наряжать ѐлку?»
    Украшение ѐлки – это огромное удовольствие для взрослых и детей, поэтому во многих домах ѐлку наряжают всей семьѐй. Ёлочные игрушки хранятся почти в каждом доме. Целый год они лежат в коробках и ждут своего часа. Каждый год покупается несколько новых игрушек; так, иногда в доме есть игрушки, которые подарили бабушке ещѐ в еѐ детстве. Ёлочные игрушки часто покупают в магазинах, но можно сделать их и своими руками. Некоторые родители считают, что украшение ѐлки – дело взрослых. Они украшают еѐ, когда дети спят, чтобы сделать им сюрприз. А утром дети просыпаются и видят красавицу-ѐлку. На ней разноцветные шары, серебряный дождь, яркие игрушки, конфеты и фрукты. Но самый главный сюрприз – под ѐлкой. Там подарки, которые принѐс добрый Дед Мороз.
     В эти праздничные дни на городских улицах можно увидеть удивительную картину: около дома останавливается такси, и из него выходят странные пассажиры. Это старик с бородой, в длинной белой шубе и шапке, с палкой и большим мешком и молодая девушка тоже в белой шубке и шапочке. Это традиционные новогодние герои – Дед Мороз и Снегурочка, его внучка. Дети знают, что в мешке лежат подарки для них. Но трудно обмануть современных детей, только самые маленькие не знают, что Деда Мороза заказали папа и мама по телефону. Сколько лет Деду Морозу? Нам кажется, что он так же стар, как другие герои русских сказок. Но на самом деле он самый молодой из русских сказочных героев, ему только 100–150 лет. Но уже очень давно в народе рассказывали сказки и легенды о Морозе – сильном и злом старике, который приносит на землю холод, снег и метели. В те времена он редко дарил подарки, наоборот, люди дарили подарки ему, чтобы он стал добрее. Когда в России начали встречать Новый год первого января, Дед Мороз стал посте-пенно главным героем этого праздника. Но его характер изменился: он стал добрее и начал приносить детям подарки в новогоднюю ночь.
     
Задание № 2.
Подберите антонимы к следующим словам:
Искусственный – …
Холод – …
Злой – …
Длинный – …
Удивительный – …

Задание № 3. Соедините части предложения.

1. Украшение ѐлки это огромное удовольствие для взрослых и детей

А. которые подарили бабушке ещѐ в еѐ детстве

2. Каждый год покупается несколько новых игрушек, так, иногда в доме есть игрушки...

Б. наоборот, люди дарили подарки ему, чтобы он стал добрее.

3. Но на самом деле он самый молодой из русских сказочных героев…

В. поэтому во многих домах ѐлку наряжают всей семьѐй.

4. В те времена он редко дарил подарки…
Г. ему только 100–150 лет.


Задание № 4. Расскажите, как в Вашей стране встречают Новый год или Рождество.

 Дан текст и упражнения, разработанные на основе этого текста. Задания направлены на ос-воение разных аспектов русского языка – лексического, морфологического и синтаксического. Лексико-грамматические упражнения, предлагаемые после текста, направлены на расширение лексического запаса учащихся и совершенствование их языковой компетенции.

წყარო: Финагина Ю.В., 2014

четверг, 20 апреля 2017 г.

სტრატეგია "სინკვეინი"

    "სინკვეინი" (ფრანგ,ხუთსტრიქონიანი ლექსი) კრიტიკული აზროვნების განვითარების ერთ-ერთი სტრატეგიაა, შეგვიძლია გამოვიყენოთ ნებისმიერ საგანში, გაკვეთილის პირველ (გამოწვევა)  და  მესამე (რეფლექსია) ფაზაზე.          ხუთსტრიქონიან ლექსში  ნასწავლი თემა სინთეზურად და ლაკონურად უნდა გადმოიცეს. აღნიშნული მეთოდი მოსწავლეს უვითარებს შემოქმედებით უნარს და თვითრეალიზებას. სინკვეინი იწერება განსაზღვრული წესების მიხედვით:

  • პირველ ხაზზე იწერება ერთი სიტყვა (არსებითი სახელი, რომელიც თემას უკავშირდება);
  • მეორე ხაზზე იწერება თემის ოტსიტყვიანი აღწერა (ორი ზედსართავი სახელი);
  • მესამე ხაზზე იწერება თემასთან დაკავშირებული მოქმედება სამი სიტყვით ( სამი ზმნა);
  • მეოთხე ხაზზე მოცემულია მთლიანი ფრაზა, რომლის დახმარებით მოსწავლე გამოთქვანს თავის დამოკიდებულებას თემის მიმართ. ეს შეიძლება იყოს მოკლე ფორმის გამოხატულება, ციტატა ანდა მოსწავლის მიერ შედგენილი ფრაზა;
  • მეხუთე ხაზზე იწერება ერთი სიტყვა - სინონიმი (რეზიუმე), რომელიც თემისადმი დამოკიდებულებას გამოხატავს. 
           ამ სტრატეგიის შედეგად მოსწავლეს შეუძლია: საკუთარი ნააზრევის ფურცელზე თავისუფლად გადატანა, შესწავლილი თემის სწრაფად შეფასება და აზრის წერილობით გადმოცემა. მუშაობის ფორმა: ინდივიდუალური, წყვილებში და ჯგუფური.
      ბავშვები ხალისით და ინტერესით მუშაობენ ასეთ დავალებებზე. წარმოგიდგენთ  ჩემ მოსწავლეების მიერ შედგენილ სინკვეინებს:
თემა "Времена года" ს-1 (მ.რევია "დიოგენე")
სინკვეინის მოდელი 


Лето. 
Жаркое, солнечное. 
Купаться, загорать, веселиться. 
Можно отдыхать весь день. 
Каникулы.

Осень. 
Холодная, пасмурная.
Льёт, идет, стучит. 
Я иду по лужам. 
Дождь

Снег 
Пушистый, мягкий 
Лежит, хрустит, сверкает.
Белоснежный ковёр покрыл землю.
Красота.

Весна. 
Чудесная, теплая. 
Наступает, оживает, согревает. 
Очень красивое время года. 
Тепло.

თემა "Немного о животных" ( ს-3) (მ.რევია "დიოგენე")
Ёжик.
Колючий, серый.
Собирает, пыхтит, шуршит.
Мне нравится ёжик.
Дикое животное.

Медведь. 
Бурый, белый. 
Плавает, рычит, охотится. 
Лучше с ним не встречаться. 
Зверь.

სინკვეინი სინკვეინზე:

სინქვეინი
ლაკონური, სინთეზური
ავითარებს, აჯამებს, ამოწმებს
კრიტიკული აზროვნების განვითარების საშუალება.
სტრატეგია.

წყარი: maswavlebeli.ge

среда, 19 апреля 2017 г.

აქტიური კითხვის მეთოდი "ინსერტი"


"ინსერტი", ანუ შერჩეულ ნიშანთა სისტემა ( შნსკა). ეს აქტივობა გვაძლევს საშუალებას ინტერესით წავაკითხოთ ტექსტი ბოლომდე. ინსერტი, ანუ "შენიშვნების მინდორი" -აქტიური კითხვის მეთოდია და ძალიან ეფექტურია გაკვეთილის გააზრების ფაზაზე. აღნიშნული სტრატეგია ხელს უწყობს მოსწავლეებს გააზრებულად და სიღრმისეულად დაამუშაონ ტექსტი, არსებულ და ახლად მიღებულ ინფორმაციას შორის დაამყარონ კავშირები და შეძლონ საფუძვლიანი ცოდნის კონსტრუირება. კითხვის პროცესი ძალიან აქტიურია. კითხვის დროს მოსწავლეები მინდორზე საგანგებო ნიშნებს სვამენ.

"V"- ამოკითხული ინფორმაცია ემთხვევა ჩემს ცოდნას;
"_" - ამოკითხული ინფორმაცია ეწინააღმდეგება ჩემს ცოდნას;
"+"- ამოკითხული ინფორმაცია ახალია ჩემთვის;
"?"- ამოკითხული ინფორმაციაში არის უცნაური/უცხო სიტყვა ( ვერ გავიგე, ანუ " არის კითხვა")
ტექსტის წაკითხვისა და დამუშავების შემდეგ დაფაზე გამოკრულ ცხრილს მოსწავლეთა ნააზრებით ვავსებთ.
 ცხრილის შევსებისას კლასში წარიმართება დისკუსია.
წყარო:

Педагогика - методики и технологии обучения

вторник, 18 апреля 2017 г.

О критическом мышлении


         Только сражаясь с конкретной проблемой, отыскивая собственный выход из сложившейся ситуации, ученик действительно думает. Фокусирование на проблемах стимулирует природную любознательность учеников и побуждает их к критическому мышлению. (Джон Дьюи)                                                                                                  
                                                                                                                                                                 
Критическое мышление имеет 5 характеристик (Д. Клустер) 
Во-первых – это мышление самостоятельное. 
Во-вторых – это мышление обобщенное. 
В-третьих – это мышление проблемное и оценочное. 
В четвертых – это мышление аргументированное. 
В пятых – критическое мышление есть мышление социальное.

Д.Халперн следующее определение критического мышления: «Использование таких когнитивных навыков и стратегий, которые увеличивают вероятность получения желаемого результата. Отличается взвешенностью, логичностью и целенаправленностью. Другое определение — направленное мышление»

«Когда мы мыслим критически, — поясняет Д.Халперн, — мы оцениваем результаты своих мыслительных процессов — насколько правильно принятое нами решение или насколько удачно мы справились с поставленной задачей. Критическое мышление также включает в себя оценку самого мыслительного процесса — хода рассуждений, которые привели к нашим выводам, или тех факторов, которые мы учли при принятии решения».


П.Бонни выделяет такие умения, относящиеся к критическому мышлению, как:
- нахождение аналогий и других видов отношений между частями информации;
- определение значимости информации для структурирования и решения проблемы;
- нахождение и оценка решений или альтернативных путей рассмотрения проблемы;
- установление проблемы в тексте информации.
      Это означает, что учащиеся должны самостоятельно определить проблему и применить уже имеющиеся у них знания для ее решения.  
   Существует определенный алгоритм формирования критического мышления, предполагающий ответы на следующие вопросы.
1. Какова цель данной познавательной деятельности? Цели могут включать в себя выбор одного из вариантов решения, выработку решения при отсутствии вариантов; обобщение информации; оценку надежности аргументов; оценку вероятного развития событий; проверку достоверности источника информации: количественную оценку неопределенности.
2. Что известно? Это отправной пункт направленного или критического мышления. Этот этап также включает в себя нахождение недостающей информации.
3. Что делать? Какие навыки мышления позволяют достичь поставленной цели? Знание того, как добраться от начальной до конечной точки маршрута, — движущая сила критического мышления. Здесь как раз и предполагается использование сформированных ранее интеллектуальных умений.
4. Достигнута ли поставленная цель? Точность при выполнении заданий является решающим фактором успеха. Имеет ли смысл принятое решение? Для чего?
    Таким образом, критическое мышление" значит "искусство суждения, основанное на критериях".
Источник:

воскресенье, 16 апреля 2017 г.

კრიტიკული აზროვნების განვითარება

   
       ბევრი რამ დაწერილა კრიტიკული აზროვნების შასახებ. სამეცნიერო ლიტერატურაშიც ამ ტერმინის უამრავი განმარტებაა. „კრიტიკული აზროვნება ნიშნავს ცნობისმოყვარეობას, გამოკითხვის სტრატეგიების გამოყენებას, შეკითხვების ჩამოყალიბებას და მათზე პასუხის ძიებას. ის მოიცავს ფაქტების არა მხოლოდ დაფიქსირებას, არამედ მათი მიზეზებისა და შედეგების გარკვევას. კრიტიკული აზროვნება, ერთი მხრივ, თავაზიან სკეპტიციზმს, მეორე მხრივ კი, ჩამოყალიბებული პიროვნული პოზიციის არსებობას გულისხმობს“ „კრიტიკული აზროვნების არსი არც ისე რთულია. ის შეიძლება განიმარტოს, როგორც ზრუნვა საკუთარ აზროვნებაზე. მისი ღირებულებაც მარტივი გასაგებია: თუ ძალგვიძს, ვიზრუნოთ საკუთარ აზროვნებაზე, საკუთარ ცხოვრებაზე ზრუნვაც შეგვიძლია, რაც მის გაუმჯობესებას, პოზიტიური მიზნებისკენ მიმართვას გულისხმობს“. „კრიტიკულ აზროვნებას მივყევართ გადაწყვეტილებამდე: რა ვირწმუნოთ და რა არა“. კრიტიკული აზროვნება გონებაში ინფორმაციის შესვლასთან ერთად იწყება და ამ ინფორმაციისადმი პიროვნული პოზიციის გამომუშავებით სრულდება. ესაა აზროვნების ფორმა, რომელიც საკითხის სხვადასხვა პრიზმაში დანახვას, ალტერნატივათა აწონვა-დაწონვასა და გაჩერებას გულისხმობს. ესაა საკითხისადმი არაერთჯერადი და არაერთგვაროვანი მიდგომა, შეკითხვების გზით პრობლემის არსში ჩაძიება, ფიქრი და განსჯა საშუალებათა შესახებ, რაც ოპტიმალური გადაწყვეტილების წინაპირობაა. კრიტიკულად აზროვნება-ესაა დამოუკიდებლად აზროვნება. როცა მეცადინეობა კრიტიკული აზროვნების პრინციპებზეა აგებული, ყოველი მოსწავლე დამოუკიდებლად ახორციელებს საკუთარი იდეის, შეფასების, მრწამსის ფორმულირებას. ვერავინ იფიქრებს კრიტიკულად ჩვენ მაგივრად, ეს „პიროვნული“ საზრუნავია. შესაბამისად, აზროვნება კრიტიკულია მხოლოდ მაშინ, როდესაც იგი ინდივიდუალური ხასიათისაა. მოსწავლეს საკმარისი თავისუფლება უნდა ჰქონდეს, რათა იფიქროს და დამოუკიდებლად გადაჭრას სხვადასხვა სირთულეების საკითხები. (განათლება რედ.)
 1. კრიტიკული აზროვნება - ესაა დამოუკიდებელი აზროვნება. როცა მეცადინეობა კრიტიკული აზროვნების პრინციპზეა აგებული, ყოველი მოსწავლე დამოუკიდებლად ახორციელებს საკუთარ იდეას, შეფასებას. აზროვნება კრიტიკულია მხოლოდ მაშინ, როდესაც იგი ინდივიდუალური ხასიათისაა. მოსწავლემ უნდა იფიქროს და დამოუკიდებლად გადაჭრას სხვადასხვა სირთულის პრობლემა. 
2.ინფორმაცია- რიტიკული აზროვნების ათვლის სათავეა და არა საბოლოო წერტილი.
ცოდნა აძრავს მოტივაციას, რომლის გარეშე კრიტიკულად აზროვნება შეუძლებელია. ერთი ფასეული აზრის ჩამოყელიბება ზღვა ინფორმაციის (მასალის) გადამუშავებს მოითხოვს. 
3.კრიტიკული აზროვნება იმ საკითხთა დასმით, პრობლემათა განხილვით იწყება, რომელიც გადაჭრას მოითხოვს. ამერიკელი განათლების ფილოსოფოსის ჯონ  დიუის (X1X ბოლო XXს. პირველი ნახევარი) აზრით, პრობლემებზე ფოკუსირება მოსწავლის ცნობისმოყვარეობას წაახალისებს და კრიტიკული აზროვნებისათვის განაწყობს. "სინამდვილეში ბავშვი მხოლოდ კონკრეტულ პრობლემასთან ჭიდილში, რთული სიტუაციიდან გამოსავლის ძიების დროს ფიქრობს." (ფონ დიუი)
 აქედან გამომდინარე, მასწავლებელმა მეცადინეობის მოსამზადებელ ეტაპზე უნდა განსაზღვროს მოსწავლეთათვის სავარაუდო პრობლემათა წრე, შემდეგ დაეხმაროს მათ პრობლემების დამოუკიდებლად ფორმულირებაში მონაცემთა შეგროვებით, ტექსტის ანალიზით. 
4. კრიტიკული აზროვნება მუდამ ისწარაფვის დამაჯერებელი არგუმენტაციისკენ. კრიტიკულად მოაზროვნე ადამიანი პრობლემის მისეული გადაწყვეტის გზებს პოულობს და საკუთარ პოზიციას გონიერი, საფუძვლიანი საბუთებით განამტკიცებს.
 5.კრიტიკული აზროვნება სოციალური მოვლენაა. როგორც ფილოსოფოსი ჰანა არენდტი წერს: “სრულყოფილება მიიღწევა მხოლოდ ცოცხალ ურთიერთობაში, ვისიმე თანდასწრებით”. როცა ვკამათობთ, ვკითხულობთ, ვიხილავთ, უარვყობთ და ვცვლით აზრებს, ვაზუსტებთ და ვუღრმავდებით ჩვენსავე პოზიციას.  
 ამიტომ, როდესაც კრიტიკული აზროვნების მიმართულებით წარვმართავ საქმიანობას, ყოველთვის ვცდილობ, გაკვეთილზე წყვილური ან ჯგუფური მუშაობის ფორმები გამოვიყენო. დიდ ყურადღებას ვუთმობ აზრთა ნაყოფიერი გაცვლისათვის საჭირო უნარებს: მოთმინების, მოსმენის, საკუთარი შეხედულებებისადმი პასუხისმგებლობის განვითარებას. 
წყარო:
maswavlebeli.ge 
ენციკლოპედიური ლექსიკონი

суббота, 15 апреля 2017 г.

სიტყვის მახვილზე მუშაობა რუსული ენის გაკვეთილებზე

       როგორ აუხსნათ მოსწავლეებს  სიტყვის მახვილის მნიშვნელობა რუსულ ენაში?

    რუსული ენის სწავლების პირველივე გაკვეთილებზე მოსწავლეებს აუცილებლად უნდა მივაწოდოდ ინფორმაცია, რომ რუსულ ენას გააჩნია ასეთი ფენომენი - მახვილი. ქართულიდან განსხვავებით რუსულ ენაში სიტყვის მახვილი არის მოძრავი. მახვილიანი მარცვალი უფრო მკაფიოდ და ხმამაღლა წარმოითქმევა, ვიდრე უმახვილო. ყოველი ახალი სიტყვის სწავლა უნდა მოხდეს მახვილის დამახსოვრებით, რადგან მახვილის შიცდომით დასმისას ირღვევა გრამატიკული ნორმები, შეიძლება სიტყვამ შეიცვალოს მნიშვნელობა. მოვიყვანოთ  შემდეგი მაგალითები:
гвоздИки (მიხაკები) --- гвОздики (ლურსმები)
мука (ფქვილი) --- мука (ტანჯვა)
замОк  (კლიტე) --- замок (ციხე, ციხე-დარბაზი)
кружки (წრეები) --- кружки (ტოლჩები)
стоит (ღირს) --- стоит(დგას)
   შევთავაზოთ მოსწავლეებს შეადგინონ მარტივი წინადადებები, ლექსიკონებში დახატონ საგნები და მიაწერონ სიტყვა, გამოკვეთონ სხვა ფერით მახვილიანი ბგერა.
   მთელი გრამატიკული ფორმები შეიძლება დავყოთ რითმულ ჯგუფებად, გაკვეთილის რამოდენიმე წუთი დავუთმოთ ამ სიტვების წარმოთქმასა და გამოყენებას მრავალფეროვან დავალებებში. რითმული ჯგუფები დავყავი ასე:
✹ არსებითი სახელს  მამრობით სქესში მრავლობითი რიცხლის დაბოლოვება  -а მახვილიანია: дома, адреса, берега, снега ...
✹არსებით სახელის ბოლო ბრუნვაში (предложный падеж) დაბოლოვება -у,- ю მახვილიანია: в углу, в Крыму, в лесу, на полу, на краю,
✹ზმნების წარსული დროს მდედრობითი სქესის დაბოლოვება  -а მახვილიანია: взялá,  снялá (ასეთი ჩანაწერები გავაკეთებინოთ მოსწავლეებს საყრდენ კონსპექტებში)
















                                           

✹  აუცილებლად უნდა მივაქციოთ ყრადღება ზმნეს უღლების დროს მახვილის ცვალებადობას. ზმნების შესწავლის დროს მოსწავლეებს ვეუბნევი, რომ რუსული ზმნებს ინფინიტივში, პირველ პირის მხოლობით რიცხვში სიტყვის ბოლო მარცვალი  მახვილიანია, უღლების სხვა ფორმებში მახვილი ფუძეზეა;
любИть, любИл, люблЮ, НО: лЮбишь, лЮбит, лЮбим, лЮбите, лЮбят
შემდეგში, როდესაც შეგვხვდება მასეთი აქცენტის ტიპის ზმნა (მაგალითად, ახალ სიტყვა купить) მოსწავლეებს ვთხოვთ, რომ  დამოუკიდებლად აუღლონ. დაკვირვების შედეგად დავადგენთ, რომ მახვილის მდებარეობა იგივეა, რაც სიტყვაში любИть:
любИть = купИть, любИл = купИл, люблЮ = куплЮ, НО: лЮбишь = купишь, лЮбит = купит, лЮбим = купим, лЮбите = купите, лЮбят = купят.
აქედან გამომდინარე, ამ "სიტყების ალგორითმის" შედეგად მოსწავლეები უკეთესად დაიმახსოვრებენ ახალ სიტყვაში მახვილის მდებარეობს. 
    ყველაზე ცნობილი და გავრცელებული აქტივობაა -  ახალი სიტყვების წარმოთქმა სხავადასხვა ვარიაციებში: გუნდურად, ჯგუფებში, წყვილებში, ინდივიდუალურად. 
   რუსული ენის სწავლების მე-V საფეხურიდან  შევთავაზოდ მოსწავლეებს ელ.მისამართი
ударение.инфо . შეამოწმონ თავის თავი.

Орфоэпические нормы.
1.  В глаголах, заканчивающихся на И-ТЬ, ударным чаще всего является суффикс –И-

Например:
кровоточИть, облегчИть, ободрИть, обострИть, одолжИть, плодоносИть, положИть,   убыстрИть, углубИть,  усугубИть

Но:
закУпорить, клЕить, озлОбить, освЕдомиться, тЕплиться, опОшлить, предвосхИтить,    надоУмить,пЕрчить

2. В глаголах на –ИРОВАТЬ ударение чаще всего падает на –И-.
Например:
баллотИровать, блокИровать, копИровать, приватизИровать, конструИровать, экспортИровать, дискутИровать, 
информИровать, дозИровать

НО:
маркировАть, премировАть, нормировАть, гофрировАть, пломбировАть, бомбардировАть


Помни!
заИндеветь, заржАветь, заржавЕть (оба варианта правильные), кАшлянуть, обезУметь, плЕсневеть, ходАтайствовать, чЕрпать



II. Ударения в формах глаголов настоящего и будущего времени, причастий (на –УЩ/ЮЩ, -АЩ/ЯЩ, -ВШ, -НН\ЕНН) и деепричастий сохраняются ТЕ ЖЕ, что и в начальной форме глагола.


В причастиях, образованных от глаголов с помощью суффикса –Т-, ударение падает на первый слог.

зАгнутый, сОгнутый, нАчатый, прИнятый.

III. Ударения в формах прошедшего времени глаголов.

В формах женского рода ударение падает на окончание –а. В формах мужского, среднего рода и во множественном числе – на первый слог.

ИСКЛЮЧЕНИЯ: клАла, крАла, послАла, жилОсь.

IV. Ударения в именах существительных.

1. В формах именительного падежа множественного числа ударным является окончание –А, безударным - -Ы, поэтому следует запомнить:

аэропОрты, тОрты, лИфты, бАнты, крАны, лЕкторы, шАрфы.

2. В формах родительного падежа множественного числа окончание -ОВ чаще всего является безударным, а окончание –ЕЙ – ударным.

бухгАлтеров, кОнусов, лЕкторов, тОртов, мЕстностей, должностЕй
новостЕй

НО: мЕстностей, сУдей
3. В иноязычных существительных ударение в большинстве случаев  падает на последний слог:

агЕнт, алфавИт, дефИс, диспансЕр, докумЕнт, жалюзИ, каталОг, некролОг, квартАл, партЕр, апострОф, процЕнт, цемЕнт, экспЕрт, фетИш

НО: фОрзац, факсИмиле.

4. Во многих производных словах сохраняется ударение производящих слов:

вероисповЕдание – исповЕдаться

договорЕнность, договОр – договорИться

намЕрение – мЕра

обеспЕчение – обеспЕчить

аристокрАтия – аристокрАт

знАмение – знАмя

металлУргия – металлУрг

5. Запомнить произношение следующих слов:

граждАнство, зимОвщик, корЫсть, кремЕнь, лыжнЯ, Отрочество, свЕкла, стАтуя, столЯр, цепОчка, искра, тУфля.

V. Наречия.

Ударение падает на приставку  в словах:   
вОвремя, зАгодя, зАтемно, исстари

VI. Имена прилагательные.

Запомните орфоэпические нормы звучания следующих имен прилагательных:

давнИшний красИвее, красИвейший, мозаИчный, оптОвый, слИвовый, грУшевый, кУхонный, лососЁвый, украИнский, завИдно.

четверг, 13 апреля 2017 г.

სიტყვიერი შექება რუსული ენის გაკვეთილზე

სიტყვიერი შექება-მოტივაციის ამაღლების ერთერთი სტრატეგიაა.
   შექება სტიმულის მომცემია მოსწავლეებისათვის. მათ უჩნდებათ მოსალოდნელი წარმატებების განცდა და ცდილობენ, რომ უფრო გააქტიურდნენ. ეს კი უყალიბებთ მოსწავლეებს საკუთარი შესაძლებლობების რწმენას, თვითკონტროლსა და მიზანდასახულობას. უნდა შევაქოთ მოსწავლის კონკრეტული ქმედება, კონკრეტული  დავალების შესრულება.
როგორ შევაქოთ მოსწავლე რუსული ენის გაკვეთილებზე?
საკუთარი პრაქტიკიდან გამომდინარე დავიწყე ჩამოწერა ჩემ მიერ გაკვეთილზე გამოყენებული წამახალისებელი ფრაზების ( პირველი 25 სიაში), შემდეგ დამაინტერესა კოლეგების გამოცდილებამ: რა ფორმებს იყენებენ წახალისების მიზნით. მოვიძიე ინფორმაცია და აი რა მივიღე შედეგად.
                  მოსწავლეების წახალისების 100 ფრაზა.


  1. Восхитительно!                                                
  2. Хорошо делаешь!                                               
  3. Это внушительно!
  4. Невероятно!
  5. Отлично!
  6. Превосходно!
  7. Прекрасной!
  8. Поразительно!
  9. Эффектно!
  10. Молодец!
  11. Хорошо придумано!
  12. Ты преуспеваешь!
  13. Потрясающе!
  14. Остроумно!
  15. Безупречная работа!
  16. То, что надо!
  17. Неплохо!
  18. Чудесно!
  19. Изумительно!
  20. Потрудился на совесть!                                                              
  21. Хорошо организовано!
  22. Это лучше, чем когда-либо!
  23. Хороший ответ!
  24. Ты это заслужил!
  25. Это воля божья!
  26. Оригинально!
  27. В следующий раз будет лучше!
  28. Видишь, какие у тебя способности!
  29. Трудящийся не будет постыжен!
  30. Ну, это событие!
  31. Я знала, что ты можешь это сделать!
  32. Хорошо получается!
  33. Сегодня намного лучше!
  34. Видишь, ты сам справился!
  35. Ты умеешь работать головой!
  36. Сразу видно, что ты хорошо подготовился!
  37. Ты выполняешь задание, просто играя!
  38. Ты на правильно пути!
  39. Это на высшем уровне!
  40. Здорово! С тебя можно брать пример!
  41. Какой прогресс!
  42. Это мне нравится!
  43. Необыкновенно!
  44. Блестяще!
  45. Этим можно гордиться!
  46. Замечательно!
  47. Красота!
  48. Нет слов, чтобы оценить твою работу!
  49. В этом есть своя «изюминка»!
  50. Ты настоящий мастер!

среда, 12 апреля 2017 г.

ფონეტიკა - ენობრივი სწავლების ასპექტი

                                                                                                         
ბგერების სწორედ გამოთქმა არის რუსული ენის სწავლების აუცილებელი პირობა. ამიტომ მასწავლებელმა უნდა შეძლოს რუსული ენის სწავლების პირველივე საფეხურზე განუვითაროს მოსწავლეებს ფონემატური სმენა, ანუ სამეტყველო ბგერათა სმენითი აღქმის უნარი. მას დიდი მნიშვნელობა აქვს ენის ბგერითი  მხარის გარკვევისა და ათვისებისათვის. სიტყვიერ ჯაჭვში ბგერების, სიტყვების, მარტივი წინადადებების მოსმენით გარჩევას განსაკუთრებული ყურადღება უნდა დაეთმოს, რადგან რუსული ენისათვის დამახასიათებელ ჟღერადობებზე სმენის გამახვილება აუცილებელია გაგების უნარისა და სწორი გამოთქმის ჩამოსაყალიბებლად, რაც წარმატებული ინტერაქციის საფუძველს წარმოადგენს. სასურველია, რომ ფონემატური სმენის განვითარება შინაარსიან კონტექსტში მოხდეს. რუსული ენის სწავლების პირველ ეტაპზე მოსმენილი ტექსტები გამოიყენება ნიმუშებად ზეპირმეტყველებისათვის, ამიტომ ტექსტები არ უნდა იყოს უცნობი ლექსიკითა და გრამატიკული კონსტრუქციებით გადატვირთული; სასურველია, მოსწავლეებისათვის დიდაქტიზებული ტექსტების შეთავაზება. ასეთ ტექსტები ხშირად შემაქვ გაკვეთილებზე. დიდაქტიზებული  ტექსტების შერჩევისას მოტივაციის ამაღლების მიზნით ვითვალისწინებ მოსწავლეების ინტერესებსა და შესაძლებლობებს. მინდა შემოგთავაზოთ სასწავლო მიზნებით შედგენილი დიდაქტიკური მასალა. ეს ფონეტიკური სავარჯიშოები უნდიდრებს მოსწავლეს ლექსიკურ მარაგს, ხელს შეუწყობდა სწორი რითმიკისა და ინტონაციის ჩამოყალიბებას. ვიყენებ გაკვეთილის მიზნიდან გამომდინარე სამივე  ფაზაზე, აქტივობის ხანგრზძლივობა - 5-10 წუთი.
                               აქტივობა, რომელსაც ვიყენებ ფონეტიკის სწავლების დროს.
         1. ასო-ბგერა Й {j}       Звук   {j} .                                     

Задание 1. Прослушай стихотворение. Прослушай стихотворение второй раз, повторяйте за учителем.

Мой, моя, мои, моё 

Всюду слышишь от неё,
Мы спросили:
- Ты-то чья?
Отвечает:
-Я-моя!              (Н.Егоров)
Задание 2. Прочитайте стихотворение самостоятельно, поставьте в словах ударение.
  Проверь правильно ли поставили ударение, послушайте учителя ещё раз.
Задание 3. Прочитайте стихотворение хором. 
Задание 4. Читайте стихотворение по цепочке. (Сначала медленно, затем в среднем темпе и, наконец, в быстром  темпе).
Задание 5. Кто запомнил стихотворение запишите в тетради наизусть, кто не запомнил- спишите с листа (или монитора).
            ბგერების აღქმა (ამ დიდაქტიკურ მასალას ვიყენებ გაკვეთილებზე).
      ამ ლექსების წაკითხვის შემდეგ მოსწავლეები წარმოადგენენ ნახატებს, გააცოცხლებენ ბგერებს. ვაწყობთ კლასში პრეზენტაციას. მოსწავლეები კითხულობენ  ლექსებს, რომელშიც გვხვდება ამ ბგერის შემცველი სიტყვა.                                                   
        Буква (звук) Б
Бегемот разинул рот,                          
булки просит бегемот.  (С. Маршак)
                
Барабан,баян и трубы,
Балалайка,бубен, тубы.
Мы играем, бьём, бренчим,
Барабаним и трубим!    (И. Лопухина.)

  Буквы  Е Ё Ю Я
– Расскажи-ка, буква Ё,
Как твоё житьё-бытьё?
Буква Ё дает отчёт:
Ничего житьё течёт.
Я ударная всегда!
– Ой-ёй-ёй, вот это да!  (А. Шибаев)


Ель в дупле скрывает что-то,
Есть там домик для енота. (Б. Тимофеев.)


Это яблоневый сад,
Это яблоневый сад.
Щеки яблоки надули
И под листьями висят. (В. Орлов)

გთავაზობთ სავარჯიშოების ნიმუშებს. 

Упражнения для формирования слуховых навыков:
➤Прослушайте и установите количество гласных (или согласных) звуков.
Определите количество слогов в услышанных словах.
➤Определите на слух место ударения в слове.
Слушая текст, одновременно вписывайте  пропущенные слова.
Прослушайте и опознайте звук (подчеркните в тексте, поднимите карточку с этим звуком).

Упражнения для формирования произносительных  навыков:
➤Назовите слова, содержащие определённый звук.
➤Прослушайте предложение и скажите, сколько раз встретился данный звук.
Слушайте. Ставьте ударения. 
➤Слушайте (слог, слово, фразу, звукосочетание) и повторяйте вместе с преподавателем.
➤Выучите наизусть скороговорку (стихотворение, рифмовку). Обратите внимание на чёткое произнесение звуков и интонацию.
გამოყენებული ლიტერატურა:
1.საგნობრივი პროგრამა უცხო ენებში
2.Л.Крючкова "Русский язык как иностранный"